مثل هاى آموزنده قرآن
(در تبيين پنجاه و هفت مثل قرآنى)

آية الله جعفر سبحانى

- فهرست مطالب -


مقدمه مولف
امثال يكى از اركان ادبيات هر زبانى است
تعريف مثل
ويژگى هاى مثل
تمثيل است نه مثل
1 : ((مَثَل )) و ((مِثل )) در لغت و قرآن
2 : ((مثل ))هاى رايج در محاورات مردم
فوايد و آثار سازنده مثل
3: سيماى ((مثل ))هاى قرآن
اقسام تمثيل ها
1. تمثيل رمزى
2. تمثيل قصصى
3. تمثيل طبيعى
مثل هاى قرآنى در احاديث
4: مثل صريح و كامن يا آشكار و پنهان
تفسير ((ضرب المثل ))
كتابهايى پيرامون امثال قرآن
5: ويژگى مثل هاى مكى و مدنى
اثر ناپذيرى قرآن از محيط
طرح موجودات پست
شمار مثل هاى قرآن
6 : آياتى كه از آنها به عنوان مثل بهره مى گيرند:
آمارى از امثال قرآنى
امثال قرآنى بر محور تشبيه و استعاره
مثلهاى معادلامثال قرآنى
مثل هاى برگرفته از قرآن
امثال نبوى
امثال علوى
مثل يكم : خاموشى نور در بيابان تاريك و وحشت زا
مثل دوم : گروه سرگردان در بيابان تاريك و وحشت زا
مثل سوم : معبودانى پست تر از پشه
1. حيا و شرم در مورد خدا
2. بعوضه چيست ؟
3. شاءن نزول آيه
4. واكنش هاى گوناگون مثل هاى قرآن
5. ساختمان پشه
مثل چهارم : دلهاى سخت تر از سنگ
1. داستان بقره بنى اسرائيل
2- قلب صنوبرى مظهر حيات
3. دلهاى سخت تر از سنگ
تفسير تمثيل
گسترش شعور و دانشهاى امروز
مثل پنجم : بسان جاندارى كه جز داد و فرياد، بهره اى نمى برد
تفسير لغات
نكوهش تقليد ناروا
رجوع به متخصص حساب جداگانه دارد
موقعيت پيامبر صلى الله عليه و آله در برابر مشركان
مثل ششم : در كشاكش سختى ها و ناراحتى ها
تفسير لغات آيه
هدف از مصايب و گرفتاريها چيست ؟
سخنى از امام على عليه السلام درباره امتحان
مثل هفتم : بسان دانه اى كه به هفتصد دانه تبديل مى شود
مثل هاى پياپى
تمثيل نخست : انفاق و پاداش هفت صد برابر
واقعيت است نه تخيل
شرايط انفاق
خلاصه محتويات سه آيه
مثل هشتم : بسان كشتزارى بر سنگ خارا
تفسير واژه ها
دو ديدگاه متفاوت در عمل نيك
1. نظريه نخست
2. نظريه دوم
كشتزارى بر قطعه سنگ بخارا
رياء عابدان و زاهدان
صورت ملموسى از تمثيل قرآن
مثل نهم : انفاق خالصانه در راه خدا
تفسير واژه ها
اخلاص در عمل يا انقلاب ارزشها
كمال اخلاص
قرآن در دعوت به اخلاص
1. مرضات الله
2. وجه الله
3. رضوان الله
مثل دهم : منت پس از انفاق يا آتشبارى در باغ زندگى
تفسير واژه ها
مساءله احباط و تكفير
مثل يازدهم : رباخواران بسان ديوانگان فاقد تعادل !
تفسير واژه ها
مثل دوازدهم : عيسى نيز همچون آدم ، پدر نداشت
1. نظريه اشاعره در تاثيرگذارى پديده ها
2. نظريه معتزله در تاثيرگذارى پديده ها
منطق قرآن در رد اين انديشه
نكته ادبى
مثل سيزدهم : انفاق كافران بسان زراعتى در گردباد سوزان
تفسير واژه
تكيه گاه كافران
مشبه و مشبه به در آيه
مثل چهاردهم : زندگى در نور ايمان ، با زندگى در تاريكى كفر برابر نيست
تفسير واژه
شاءن نزول آيه
مثل پانزدهم : قلب مومن بسان سرزمين پاكيزه
تفسير واژه ها
نكات آيات
واقعيت تمثيل
مثل شانزدهم : دانشمند بد فرجام بسان حيوان درنده است
نكات آيات
هماهنگى گفتار و رفتار
ترسيمى گويا از گفتار بى گر دار
تفسير آيه دوم
تبيين مثل
مثل هفدهم : بناى استوار و بناى ناپايدار
لغات آيات
تفسير آيات
ويژگيهاى لانه جاسوسى
تبيين تشبيه
تمثيلاول
تمثيل دوم
مثل هيجدهم : جهان ناپايدار بسان بهار زودگذر
لغات آيه
تفسير مثل
آثار پاينده
مثل نوزدهم : دو گروه بينا و نابينا يكسان نيستند
لغات آيه
حقيقت تمثيل
مثل بيستم : فرياد رسانانى بيچاره و زبون
مثل بيست و يكم : مقايسه حق و باطل
تفسير آيه
مثل بيست و دوم : همچون خاكسترى در تندباد
تفسير لغات آيه
مثل بيست و سوم : عقيده پاك همچون شجره طيبه است
تفسير آيات
مثل بيست و چهارم : انديشه ناپاك بسان درخت ناپاك است
برترى مكتب انبيا بر مكاتب ديگر
مثل بيست و پنجم : بسان ملت هاى پيشين
تفسير آيات
مثل بيست و ششم : بسان موجود ناتوان كه نياز به غذا و فرزند دارد
صفات مشركان
مثل بيست و هفتم : موقعيت معبودهاى دروغين و معبود واقعى
تفسير
مثل بيست و هشتم : موقعيت مومن و كافر
توضيح مفاد آيه
مثل بيست و نهم : بسان زنى كه رشته ها را، وا مى تابد
توضيح مفردات آيه
شاءن نزول آيه
پايبندى به پيمان
پايبندى به سوگند
مثل سى ام : كفران نعمت هاى مادى و معنوى
تفسير لغات آيه
تفسير آيات
بيان تشبيه
مثل سى و يكم : ميانه روى در انفاق
لغات آيات
تفسير آيات
مثل سى و دوم : منطق مومن و كافر در جهان آفرينش
تفسير آيات
منطق برادر مشرك
منطق برادر مومن
تحليل دو تفكر مادى و الهى
عكس العمل جهان در برابر عمل فرد مشرك
مثل سى و سوم : زندگى زودگذر بسان گياهان سرسبز
تفسير لغات آيه
مثل سى و چهارم : معبودانى پست تر از مگس
تفسير لغات آيه
تفسير آيه
مثل سى و پنجم : بسان ستاره فروزان
تفسير لغات آيه
تشبيه مركب
مثل سى و ششم : بسان سراب است نه آب
لغات آيه
مثل سى و هفتم : شبى تاريك در دل درياى مواج
لغات آيه
تفسير آيه
مثل سى و هشتم : پناهگاهى سست تر از لانه عنكبوت
تفسير آيات
مثل سى و نهم : شريكانى دون و پست
تفسير آيات
تفسير آيات
مثل چهلم : پست تر از آب تلخ
تفسير لغات
تفسير مثل
مثل چهل و يكم : بينا و نابينا، تاريكى و نور يكسان نيست
تفسير لغات آيه
سرنوشتى مشابه مردم انطاكيه
تفسير لغات آيه
مثل چهل و دوم : سرگذشت قوم انطاكيه
منطق فرد چهارم
واكنش جهان در مقابل اين عمل ننگين
نكاتى در آيات
مثل چهل و سوم : زندگى پيشين بسان حيات نخستين
بازگشت به زندگى پس از مرگ
نكته زيبا در جمله (و نسى خلقه )
شاءن نزول آيه
مثل چهل و چهارم : بسان بنده يك شخص ، و بنده چند شخص
تفسير لغات آيه
تفسير تشبيه
مثل چهل و پنجم : سنت الهى درباره مستكبران
تفسير لغات آيه
آيه اى كه تمثيل نيست
مثل چهل و ششم : نمونه اى براى آيندگان
تفسير لغات آيه ها
تفسير آيه
مثل چهل و هفتم : معبودان دروغين ، نه همچون مسيح و فرشته
تفسير لغات آيات
شاءن نزول آيات
مثل چهل و هشتم : وصف بهشت موعود
تفسير لغات
مثل چهل و نهم : بسان كشتزارى استوار و شكوفا
تفسير لغات
تفسير آيات
نكته
مثل پنجاهم : ادوار پنج گانه عمر
تفسير لغات
مثل پنجاه و يكم : دو سرنوشت يكسان
شاءن نزول آيه
مثل پنجاه و دوم : نويدى مانند نويد شيطان
شاءن نزول آيه
نتيجه
مثل پنجاه و سوم : دلهاى سخت تر از صخره ها
تفسير لغات آيه
تفسير آيه
مثل پنجاه و چهارم : چهارپايى بر او كتابى چند
تفسير لغات آيه
مثل پنجاه و پنجم : گنهكارانى مانند همسران نوح و لوط
تفسير آيه
مثل پنجاه و ششم : همچون زنان پرهيزگارى مانند همسر فرعون و مريم
تفسير لغات آيات
تفسير آيات
پاسخ و پرسش
مثل پنجاه و هفتم : كدام يك از دو گروه ، راه به مقصد مى برند
تفسير لغات آيه